F  r  a  n  c  i  s  c  i        M  a  u  r  o  l  y  c  i        O  p  e  r  a        M  a  t  h  e  m  a  t  i  c  a
Introduzione Help Pianta Sommario
Emendatio et restitutio Apollonii Pergaei conicorum elementorum Liber primus 53
<- App. -> <- = ->

[S:46]

Lemma

Esto semicirculus abg. // Data ratio ez ad zh. // Oportet ipsi gb parallelum862 ducere, utpote863 rd coincidentem ipsi ag productae, ita ut quadrato rd ad rettangolo adg sit sicut ez ad zh.

Ducatur a centro l kathetus864 ad ipsam bg usque ad periferiam ln865. // Et nm penes ipsam bg quae, per 15am 3ii Euclidis tanget circulum. // Deinde sit [A:34v] ipsi ez aequalis zt. // Item th apud c bifariam secta.

// Et sicut zt ad tc sic sit866 mx ad xn. // Ipsique xn aequalis sit no. // Et coniungantur lx lo secantes periferiam867 apud r p. // Et coniungatur prd.

figura 94

// Itaque propter lineas xn no aequales, aequidistat prd ipsi mo ita ut ipsarum om pd sint proportionalia, per 2am 6i Euclidis868.

// Cumque sit zt ad tc sicut mx ad xn. // Et ct ad th sicut nx ad xo.869 // Erit ex aequali870 zt ad th sicut mx ad xo. // Et conversim ht ad tz sicut ox ad xm. // Et coniunctim871 hz ad zt vel ze sicut872 om ad mx atque ideo sicut873 pd ad dr.

// Sed874 pd ad dr sicut875 rettangolo pdr ad quadrato dr per primam sexti Euclidis. // Cumque per 35am tertii rettangolo adg aequale sit rettangolo pdr erit et pd ad dr sicut rettangolo adg ad quadrato dr. // Igitur rettangolo adg ad quadrato dr sicut876 hz ad ze. // Et conversim quadrato dr ad rettangolo adg sicut877 ez ad zh. // Itaque pd est linea, quae ducenda878 proponitur.

53a. Duabus datis lineis terminatis ad rectos invicem, altera producta in eodem recto angulo;879 invenire in producta coni sectionem nuncupatam hyperbolen in eodem plano lineis,880 ut productae exordium centrum sit881 sectionis, summitas autem punctum ad angulum: quae autem882 ducitur a sectione ad diametrum angulum faciens aequalem dato possit id, quod adiacens rectangulum ad alteram lineam, latitudinem habens receptam sub applicata ad summitatem, excedens specie simili et similiter posita sub lineis a principio.

Sint ad rectos datae ab bg. // Et producatur ab usque ad d. // Angulusque datus primum rectus883.

// Oportet invenire hyperbolen in plano abg cuius transversa diametros ab. Recta vero sit bg. Summitas [[quae]]884 punctum b. Et ordinate ductae a sectione ad bd sint ad datum angulum applicatae885.

// Exurgat ex ab planum rectum ad subiectum planum: et in ipso circa ab circulus describatur aebz ipsa886 el ipsam ab bifariam et ad rectos apud c secante et perinde diametro [[exente]]887 ita ut888 ec ad cl maior non sit, quam ab ad bg.

// Itaque si ec ad cl sit sicut ab ad bg capiatur l punctum. // Sin vero, sit ec ad cm889 sicut ab ad bg et capiatur m punctum. // Et ducatur mz penes890 ipsam ab. // Et coniungantur az ez zb. // Et agatur bx penes891 ez. //

figura 95

// Eritque per 26am 3ii angulus aze aequalis angulo ezb quandoquidem aequales periferias subtendunt.

// Sed per 29am primi Euclidis angulus aze ipsi zxb angulus autem ezb angulo zbx aequalis est.

// Igitur anguli zxb zbx invicem aequales: [A:35r] // Et ideo, per 6am primi Euclidis ipsae bz zx aequales892.

// Itaque intelligatur conus: cuius vertex z basis vero circulus circa diametrum bx rectus ad triangolo bzx. Eritque rectus conus, quandoquidem bz zx aequales893.

// Deinde producantur zb zx mz ab totaque conica superficies: quae secetur plano, quod parallelum sit ipsi bx circulo. Sitque sectio circulus per 4am huius, ptr894 cuius diameter th.

// Eritque cir[S:47]culus ptr sicut circulus bx rectus ad triangolo zht. // Quare per 19am 11i Euclidis pdr linea, quae communis sectio est subiecti plani et circuli ptr recta erit ad idem triangolo zht et ideo ad ipsas th db.

// Itaque, quoniam sectionis pbr quam subiectum planum rectum ad triangolo zht in cono facit, diameter895 db coincidit896 lateri coni hz producto supra verticem apud a. // Ideo, per 12am huius sectio pbr hyperbole897 est: cuius diameter898 ab vertex b et ordinate ductae ad rectos diametro. // Et quoniam ab899 ad bg sicut900 ec ad cm et ideo sicut [[en]] ad [[nz]] per 2am sexti Euclidis ideo et901 sicut rettangolo enz ad quadrato nz902, per prima eiusdem sexti.

// // Sed rettangolo enz aequale est rettangolo anb per 34am. tertii:903: igitur ab ad bg sicut904 rettangolo anb ad quadrato nz.

// Producta vero zo penes ipsam bd rettangolo anb ad quadrato nz
ratio componetur ex rationibus
angolare aperta an adnz ad ad dh zo ad oh
bn ad nz bd ad dt zo ad ot
905
propter linearum aequedistantiam et triangolo triangolo similitudinem.

// Igitur et ratio ab ad bg componetur906 ex rationibus
angolare aperta zo ad oh
zo ad ot
ex quibus componitur ratio quadrato zo ad rettangolo hot. // Quare ab ad bg sicut907 quadrato zo ad rettangolo ho. //908 Cumque zo aequedistet ipsi ad. // Erit per 12am huius ab transversum: bg vero rectum sectionis pbr hyperboles latus.

// Factum ergo909, quod proponebatur faciendum.

Sed non sit iam datus angulus rectus: sintque datae lineae ab ag. // Datusque angulus bat.

// Oportet itaque describere hyperbolen, cuius diameter ab. // Recta vero ag. // Ordinate autem ductae ad angulum tab applicandae.

// Secetur ab bifariam in puncto d. // Et circa ad describatur semicirculus azd. // Et penes ipsam at ducatur zh coincidens ipsi da productae in h. [A:35v] Ita ut quadrato zh ad rettangolo dha sit sicut ag ad gb910 sicut911 lemma praemissum docet912. // Et coniungatur ztd. // Et ipsarum zd dt media proportionalis sit dl. // Ponaturque ipsi ld aequalis dc et rettangolo lzm

figura 96

aequale913 quadrato az. // Et coniungatur cm. // Et nlx ad rectos ipsi dz. // Quibus peractis, describatur, ut prius, hyperbole914, cuius diameter915 cl recta diameter916 ln summitas l quae hyperbole917 sit al. // Ibit enim per a quandoquidem az potest rettangolo lzm ut patet per 12am huius.

// Eritque at tangens sectionem, per conversam 37ae huius
quoniam
angolare aperta rettangolo zdt
quadrato dl
aequalia918.
Cumque ab eat per d centrum secabit actas in sectione ipsi ta tangenti parallelos, et919 ideo ad angulum bat ordinate ductas, bifariam singulas, per 47am huius , et perinde ipsa ab diameter erit sectionis.

// Et quoniam ga ad duplam ipsius ad hoc est ab920 sicut921 quadrato zh ad rettangolo dha. //
Atque ratio ga ad ab componitur ex rationibus
graffa aperta ga ad duplam ipsius at
duplae at ad ab vel at ad ad vel zh ad hd
.

// Itemque ratio quadrato zh ad rettangolo dha
componitur ex rationibus
graffa aperta zh ad hd
zh ad ha
.

// Propterea
ratio composita ex rationibus
graffa aperta zh ad hd
zh ad ha
aequalis est
rationi compositae ex rationibus
graffa aperta ga ad duplam at
zh ad hd
.

// Communis auferatur ratio zh ad hd et supererit ga ad duplam at sicut zh ad ha verum zh ad ha sicut922 oa ad ax propter triangolo triangolo similitudinem. Igitur oa ad ax sicut923 ga ad duplam at.

// Quare per 50am huius ipsa ag recta diametros est hyperboles al.

// Rursus ergo factum est: quod faciendum proponebatur.

Inizio della pagina
->