[A:80]

DE LINEIS HORARIIS

BREVIS TRACTATUS,

D. Franc. Maurolyco Authore.

PROLOGUS.

De Gnomonica ratione, lineisque horariis complures, tum antiqui, tum neoterici scripsere. Anaximenes Milesius fertur primus, Lacedemone Sciotericum horologium invenisse. Romae primum in xii tabulis, ortus et occasus tantum Solis notabatur. Post aliquot annos, meridies per Accensum consularem pronunciabatur, in serenis tantum diebus. Post primum bellum Punicum, M.Valerius Messala Consul Solarium secundum rostra in columna posuit; ut scribit Varro. Post captam Catanam hemicyclium excavatum fecit Berosus Caldaeus, Aristarchus Samius scapham, sive Hemisphaerium, et Discum Planum; Eudoxus Araneam in astrolabo, sive Apollonius antiquior. Scopas Syracusius plinthum, sive lacunar, quod Romae in Circo Flaminio positum erat. Scipio Nasicam clepsydram, anno ab urbe condita quingentesimo nonagesimo quinto. Ctesibius Alexandrinus horologium ex aqua, et hydraulicas machinas. Arenariae ampullae sunt multo recentiores: sicut horologia, quorum rotae dentatae versantur vi ponderum per funes: quae autem sine ponderibus, per involucra laminarum ex chalybe rotas per vim intrinsecam moventium: tum et aliae machinae innumerae astrorum motus et loca indicantes, vel imaginum incessum facientes sunt recentissimae: nisi quis Archytae columbam volatilem et Archimedis sphaeram (ut Claudianus putat) versatilem pro veris adducat. Sed loquamur de lineis horariis. Haec enim est compendii nostri materia. De his recentiores quidam scripsere. Sebastianus quidam fabricam earum tradidit: sed speculationem neglexit. Federicus noster Urbinas, dum theoriam nimis affectat, obscure locutus est. Sunt et alii, qui non succurrunt, huiusmodi negocium tractantes: qui ad praxim fabricae ac descriptionis usui esse possunt. Nos autem rem ipsam tribus olim libellis complexi sumus, fundamentum theoriae et praxim exponentes. Lubet hic summam, et quasi hypothesim quandam totius operis tradentes repetere: idque, ut prolixitatem vitemus, et tam breviori, quam faciliori via studiosis satisfaciamus. Oportebit autem lectorem in hac nostra speculatione praenoscere terminos conicorum elementorum, et diffinitiones ac proprietates conicarum sectionum, circuli; ellypsis, paraboles, et hyperboles, atque non tangentium.